انواع خمیردندان ها + مزیت ها و ضررها
خمیردندانهای فلورایددار
مهم‌ترین موردی که هنگام انتخاب خمیردندان باید به آن توجه کنید، فلوراید است.
فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است. استفاده از فلوراید نقش مهمی در کاهش پوسیدگی و کاواک (کرم‌خوردگی) دندان داشته است. باکتری‌های دهان از قندها و نشاسته‌ای که پس از خوردن غذا روی دندانهای به‌جا می‌مانند، تغذیه می‌کنند. فلوراید از دو راه به حفاظت از دندانهای شما از اسیدی که در نتیجه فعالیت باکتری‌ها آزاد می‌شود، کمک می‌کند؛ اول، فلوراید باعث محکم‌تر شدن مینای دندان می‌شود و آن را در برابر آسیب اسید محافظت می‌کند. دوم اینکه فلوراید می‌تواند مراحل اولیه آسیب ناشی از اسید را در مناطقی از دندان که شروع به پوسیده شدن کرده‌اند، با رسوب دادن دوباره مواد معدنی ترمیم کند.
میزان فلوراید در خمیردندان باید در حد ۱۰۰۰ بخش در میلیون (ppm) باشد.
خمیردندان فلورایددار به‌خصوص برای افراد دچار دیابت اهمیت دارد چرا که به جلوگیری از تجمع میکروب‌ها روی دندانها کمک می‌کند و افراد دیابتی به‌خصوص به عفونت دهان حساس هستند. آنها می‌توانند پس از مسواک زدن با خمیردندان برای ۳۰ ثانیه دهانشان را با یک دهانشویه ضدباکتری بشویند.
طبق مطالعات متعدد مصرف خمیردندانهای فلورایددار به مدت طولانی و از دوران کودکی تا ۴۴ درصد از میزان پوسیدگی دندان کاهش داده و در نتیجه کمک بزرگی به پیشگیری از پوسیدگی دندانها می‌کند. در این نوع خمیردندانها معمولا فرمول آن یا کلمه "فلورایددار" را به زبان کشور سازنده، روی آن درج می‌شود.
یکی از عوامل مهم در تقویت استخوان‌های بدن از جمله دندانها به شمار می‌رود. بررسی‌هایی که در داخل و خارج کشور انجام شده حاکی از آن است که زنان باردار بیش از هر گروه دیگری در معرض ابتلا به پوسیدگی دندان قرار دارند. متخصصان معتقدند که در این دوران به دلیل مصرف بیش از حد مواد شیرین و ترش، خطر پوسیدگی دندانها افزایش می‌یابد.
استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید برای خانم های باردار
ترشیجات به دلیل اسیدی که دارند باعث ساییدگی مینای دندان و به مرور از بین رفتن و خرابی دندانها می‌شوند. همچنین در دوران بارداری، عده‌ای از زنان حامله استفراغ‌های مداوم دارند و برخورد اسید معده با دندانها در طول این دوران دندانها را در معرض پوسیدگی قرار می‌دهد؛ به طوری که اسید معده ممکن است مینای دندان را در خود حل کند.
علاوه بر این، مصرف بالای مواد قندی و عدم شست‌وشو و مراقبت لازم از دندانها، موجب پوسیدگی آنها می‌شود. از این رو، متخصصان توصیه می‌کنند که زنان باردار بهتر است در مدت بارداری از دهانشویه‌ها و خمیردندانهای حاوی فلوراید به منظور کاهش خطر پوسیدگی و خرابی دندانها استفاده کنند.
خطرات زیاده روی در مصرف فلوراید:
همان‌گونه که فلوراید کم عوارض و خطراتی دارد، مصرف بیش از حد این ماده نیز مشکلاتی پدید می‌آورد. محققان در بررسی‌های مختلف به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف بیش از حد این ماده ممکن است مسمومیت ایجاد کند. مصرف یکجا و زیاد فلوراید باعث تهوع، استفراغ و درد شکمی می‌شود. مصرف طولانی‌مدت و زیاد این ماده حالتی به نام «فلوئوروزیس» ایجاد می‌کند که به دو شکل بروز می‌کند: فلوئوروزیس دندانی و فلوئوروزیس اسکلتی خفیف تا شدید.
در فلوئوروزیس دندانی معمولا لکه‌های قهوه‌ای و سوراخ‌هایی روی دندان کودک ایجاد می‌شود که معمولا پیش از تخریب دندانهای دائم اولیه به دنبال مصرف بیش از حد فلوراید رخ می‌دهد.
فلوئوروزیس اسکلتی خفیف تا شدید به طور نادر در آمریکا بروز می‌کند و از اواسط دهه 60 میلادی تاکنون تنها پنج مورد ابتلا به این بیماری در این کشور گزارش شده است. این بیماری با درد و سفت‌شدن مفاصل در حالت خفیف آغاز می‌شود و در مراحل بعدی موجب رسوب فلج‌کننده کلسیم در رباط‌های بدن، تخریب ماهیچه‌ها، مشکلات عصبی، بی‌حرکتی و پوکی استخوان می‌شود. عده‌ای بر این باورند که مصرف آب حاوی فلوراید، ناسالم است و خطر بروز سرطان را افزایش می‌دهد و در جلوگیری از پوسیدگی دندانها نقشی ندارد. طبق مطالعات صورت‌گرفته در مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، فلوراید چنانچه مناسب و به‌اندازه مصرف شود، مفید و موثر است و می‌توان از آن برای پیشگیری و کنترل مراقبت‌های دندانی استفاده کرد. افزودن فلوراید به آب آشامیدنی پوسیدگی دندانها را در کودکان تا نصف کاهش می‌دهد.
مواد غذایی حاوی فلوراید
غذاهای دریایی، چای سبز و چای سیاه تازه دم که بدون قند مصرف شود، منابع غنی از فلوراید هستند. همچنین همه سبزیجات به صورت خام و یا نیمه پخته دارای فلوراید هستند، ولی در صورت دریافت حرارت بالا، فلوراید خود را از دست می‌دهند.
خمیردندانهای ضدجرم
خمیردندانهای ضدجرم بسیاری در بازار موجودند. همه افراد لایه‌ای از باکتری روی دندان‌هایشان دارند که «پلاک» نامیده می‌شود. اگر این پلاک میکروبی با مسواک زدن و سایر اقدامات فورا برداشته نشود، سخت می‌شود و به‌صورت جرم درمی‌آید. این رسوب روی دندانها و زیر لثه‌ها تشکیل می‌شود و به سادگی برطرف نمی‌شود و درنهایت به بیماری لثه می‌انجامد.
اجزای گوناگونی ممکن است در خمیردندانهای ضدجرم به کار برود. ترکیبات شیمیایی شامل پیروفسفات‌ها و سیترات روی اغلب به این خمیردندانها افزوده می‌شود و ثابت شده در جلوگیری از تشکیل جرم موثر هستند. به علاوه برخی خمیردندانهای ضدجرم، آنتی‌بیوتیکی به نام «تریکلوسان» دارند که بعضی از باکتری‌های دهان را می‌کشد حتی خمیردندانهای ضدجرمی که حاوی چند ماده ضدپلاک میکروبی هستند تاثیر بیشتری دارند.
افراد تصور می کنند هرچه بیشتر و محکم تر با خمیردندان ضدجرم مسواک بزنند دندان های سفیدتری خواهند داشت. چنین کاری دقیقا مثل این است که کسی با یک سمباده بخواهد دندان ه میردندان‌های ضدجرم نیز در بازار موجود هستند که روی آنها عبارت ضدجرم درج شده است. این خمیردندانها حاوی پیروفسفات هستند که از تشکیل جرم جدید بر روی دندانها جلوگیری می‌کند، اما در حذف جرم‌های موجود هیچ نقشی ندارد.
در صورت تمایل به استفاده از این نوع خمیردندان و اگر در معاینات مکرر دندانپزشکی به شما گفته شده که دهان شما مستعد تشکیل جرم است، باید ابتدا جرم‌گیری کنید تا جرم‌های موجود در دهان‌تان تمیز شوند و سپس از این خمیردندانها استفاده کنید.
خمیردندانهای سفیدکننده
امروزه خمیردندانهای سفیدکننده بسیاری برای کمک به افرادی که دنبال دندانهای سفید مثل مروارید هستند، در بازار موجود است.
خمیردندانهای سفیدکننده معمولا حاوی مواد رنگ‌بر نیستند. در عوض، ذرات خراشنده یا مواد شیمیایی‌ای دارند که به طور موثر دندانها را پولیش می‌زنند یا با اتصال به مواد رنگی رسوب‌کرده روی دندان آنها را از دندان جدا می‌کنند. ممکن است نگران باشید که مواد لایه‌بردار در خمیردندانهای سفیدکننده به دندانها آسیب بزنند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهند خمیردندانهای سفیدکننده نسبت به سایر انواع خمیردندان تاثیر شدیدتر روی مینای دندان نمی‌گذارند، اما به‌هرحال بهتر است با دندانپزشکتان درباره مدت استفاده از این نوع خمیردندان مشورت کنید.
اگر دندانهای حساسی دارید، بهتر است از خمیردندانهای سفیدکننده اجتناب کنید.
عوارض استفاده از خمیر دندان های سفید کننده
وقتی از خمیردندانهای سفید کننده استفاده می‌کنید که دندانتان را خراش می‌دهند، طبیعی است که دندان‌هایتان حساس می‌شوند و زمانی که لایه مینای دندانتان نازک می‌شود، عاج آن آسیب‌پذیرتر می‌شود. عاج دندان، در زیر مینای آن قرار دارد و در ساختار آن لوله‌های زیادی که شبیه روزنه هستند وجود دارند که مستقیم به عصبی که در میانه دندان است می‌رسند.
وقتی لایه رویی این روزنه‌ها برداشته می‌شود، به سرما و گرما واکنش نشان می‌دهند و شما احساس درد می‌کنید. خمیردندان‌هایی که مخصوص دندانهای حساس هستند، این روزنه‌ها را پر می‌کنند و احساس درد را از بین می‌برند، ولی خمیردندانهای سفیدکننده عکس این کار را انجام می‌دهند.
اگر نمی‌توانید خمیردندان سفیدکننده‌تان را کنار بگذارید، راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید آسیب‌های آن را به حداقل کاهش دهید. برای این کار از یک خمیردندان سفیدکننده ملایم و مسواک بسیار نرم استفاده کنید تا خاصیت سایندگی آن را کاهش دهید. درضمن به طور مرتب از این خمیردندان استفاده نکنید و گاهی خمیرهای معمولی را جایگزین آن کنید.
سفید کردن دندان ها با لیموترش:
لیموترش به دلیل خاصیت اسیدی که دارد، برای سفید کردن دندان های زرد و لکه دار مفید است.
این ماده طبیعی همچنین برای کاهش جرم دندان و خوشبو کردن دهان کاربرد دارد.
لیموترش سرشار از ویتامین ث هست و به این ترتیب می تواند باعث تمیزی و تقویت لثه هایتان نیز شود.
روش استفاده
کافیست که دندان هایتان را با مقداری آب لیموترش تازه بسابید. قبل از شستشو هم به آرامی دندان هایتان را مسواک بزنید. این کار را دو مرتبه در هفته انجام دهید نه بیشتر.
توجه داشته باشید که لیموترش اسیدی است و استفاده افراطی از آن به مینای دندان آسیب می زند.
خمیردندان برای دندانهای حساس
برای افرادی که دندان‌هایشان به سادگی هنگام تماس با مواد داغ یا سرد تحریک می‌شوند، خمیردندانهای مخصوصی در بازار وجود دارد. این خمیردندانها معمولا حاوی نیترات پتاسیم یا کلرید استرونسیم هستند. ممکن است ۴ هفته طول بکشد تا این مواد شیمیایی تاثیر خود را بگذارند و با ممانعت از انتقال پیام‌ها از اعصاب درون دندان، حساسیت دندان را کاهش دهند.
برای انتخاب خمیردندانی از این نوع می‌توانید با دندانپزشکتان هم مشورت کنید. یک خمیردندان خوب برای دندانهای حساس نسبت به خمیردندانهای معمولی قوام بیشتری دارد و چسبنده‌تر است. این خاصیت این امکان را می‌دهد که مواد موجود در خمیردندان جذب دندان و لثه شود. ممکن است دندانپزشکتان انواع قوی‌تر این نوع خمیردندانها را برایتان تجویز کند که معمولا گران‌تر هستند.
اقدامات پیشگیری کننده برای کسانی که دندان های حساس دارند
نخستین اقدام برای کنترل درد دندان عوض کردن خمیر دندان معمولی با خمیردندان مخصوص دندانهای حساس به مدت حداقل یک یا دو ماه است. خمیردندانهای مخصوص دندانهای حساس با پر کردن لوله‌های انتهای عصب و جلوگیری از تحریک آنها عمل می‌کنند. دکتر هارمز می‌گوید بهترین خمیر دندان برای دندانهای حساس حاوی فلوراید، نیترات پتاسیم یا کلرید استرونتیوم است و مجوز انجمن دندانپزشکی را دارد. لازم است بدانید که این خمیردندانها حاوی سدیم لوریل سولفات نیستند این ماده به هنگام مسواک زدن با خمیر دندان باعث کف کردن آن می‌شود اما همین ماده باعث حساسیت دندانها و لثه‌ها هم می‌شود. خمیر دندان مخصوص سنسوداین برای تسکین دندانهای حساس است که به مرور زمان آنها را بی حس کرده و مینای نرم شده را تقویت می‌کند. خمیر دندان مناسب دیگر خمیر دندان colgate sensitive Complete Protection است که از پتاسیم نیترات برای ایجاد تحمل تدریجی دندان نسبت به سرما و گرما و غذاهای شیرین استفاده می‌کند. هر دو دندان حاوی فلوراید بوده و مجوز انجمن دندانپزشکی آمریکا را دارند. به گفته دکتر هارمز این تغییر ساده در نوع خمیر دندان برای بسیاری از افرادی که این دندانهای حساس دارند، درد آنها را به کل از بین خواهد برد. اگر این خمیردندان به تنهایی موثر نیست بهتر است با دندانپزشکتان راجع به امکان استفاده از خمیردندانهای نسخه‌ای که حاوی فلوراید بیشتر نسبت به مارکهای معمول داروخانه‌ای هستند، صحبت کنید.
دکتر هارمز می‌گوید: برای اجتناب از هر گونه صدمه به مینای دندانها یا بافت لثه آنها، دقت کنید که از یک مسواک نرم با موهای انعطاف پذیر استفاده کنید. استفاده از مسواک زبر یا سخت می‌تواند مینای دندان و لثه‌ها را از بین ببرد و باعث می‌شود که حساسیت دندان بیشتر شود. همچنین باید به هنگام مسواک زدن توجه کنید که حرکات نرم و ملایمی به مسواک بدهید، بخصوص وقتی که به خط لثه نزدیک می‌شوید.
اگر مرتبا حساسیت دندان دارید بهتر است که از خمیر دندانهای سفید کننده هم نوع نسخه‌ای و هم بدون نسخه اجتناب کنید. خمیردندانهای سفید کننده حاوی سطوح بالایی از مواد شیمیایی به نام پروکسید کاربامید هستند که در دهان به پروکسید هیدروژن تبدیل می‌شود. در بسیاری از موارد پروکسید هیدروژن مینای دندان را خراش می‌دهد و انتهای عصب دندان را در معرض تحریک قرار می‌دهد که منجر به افزایش حساسیت می‌شود. پژوهش انجام شده در سال ۲۰۰۲ بوسیله دانشگاه کالیفرنیا نشان داد که حدود نیمی از ۱۰۰ شرکت کننده در تحقیق از حساسیت دندانها رنج می‌برند، احساس حساسیت خفیف تا متوسط را پس از استفاده از خمیر دندانهای سفید کننده را گزارش کردند. کسانی که اخیرا دچار حساسیت دندان شده‌اند، افزودن محصولات سفید کننده به مراقبت روزانه‌شان فقط باعث بدتر شدن مشکلات می‌شود. در عوض سعی کنید از برخی غذاهای محافظت کننده دندان استفاده کنید.
اگر دندانهای حساس دارید احتمالا بخوبی می‌دانید که غذاهای سرد، گرم و شیرین می‌توانند دندانهای شما را به درد آورند. ساده‌ترین راه برای به حداقل رساندن درد و حساسیت دندانها خودداری از خوردن غذاهای خیلی گرم و یا سرد، شرینی‌ها و مواد غذایی که حاوی اسید بالایی هستند همانند مرکبات. دکتر هارمز بخصوص در مورد جویدن چیزهایی مثل یخ که هم سرد و هم ترد هستند، هشدار می‌دهد. تغییر زیاد در دما همراه با سفتی یخ خطر ساییدگی دندان شما را افزایش می‌دهد که حساسیت دندانها را افزایش می‌دهد.
