یکی از فرصت‌های مهمی که بیماری کرونا در جهان ایجاد کرده، توجه به این واقعیت مهم تاریخی است که تحولات اقتصادی به تدریج در چارچوب بسترهای اقتصاد فضای مجازی در حال تحول است، جالب اینکه شیوع این بیماری و شرایط قرنطینه‌ای شتاب این تحول اقتصاد به سمت به کارگیری بسترهای اقتصاد فضای مجازی را دو چندان کرده است.
خوشبختانه در کشور ما تا حدودی این زیر ساخت‌ها ایجاد شده و شاهدیم کسب و کارهایی که در بستر اقتصاد فضای مجازی شکل گرفته اند در این شرایط از وضعیت اقتصادی بهتری برخوردارند.
یکی از چالش‌هایی که این تحول تاریخی با خود دارد، این است که معمولاً دولت‌های مستقر این نگرانی را دارند که ممکن است گسترش فضای مجازی و تحولات ساختاری اقتصاد در این خصوص حکمرانی و سیاستگذاری در این نوع فضاها را به خطر بیاندازد و اثر گذاری این سیاست‌ها را کاهش دهد.
بر این اساس، حتی بانک‌های مرکزی اغلب با تحولاتی که با رویش پول‌های مجازی در حال وقوع است چندان موافق نیستند، چون خوف آن را دارند که رواج پول‌های مجازی حکمرانی پولی را به خطر بیاندازد.
هر چند این نگرانی‌ها بالقوه وجود دارد، اما به نظر بنده از منظر اقتصاد اسلامی این نگرانی چندان مهم نیست، حتی می‌توان گفت این تحولات با چارچوب‌ها و مبانی اقتصاد اسلامی سازگاری بیشتری دارد.
یکی از مهم‌ترین ممیزات اقتصاد فضای مجازی به ویژه اگر در بستر بلاک چین گسترش یابد این واقعیت است که در این فضا آنچه مهم است شفافیت است، به همین جهت این امر با اقتصاد اسلامی تضادی ندارد چون اقتصاد اسلامی با شفافیت کامل قراردادها و تراکنشها همراه است.
نکته دیگر این است که آنچه در چارچوب اقتصاد اسلامی مهم است حاکمیت موازین و معیارهاست، حتی حاکمیت‌ها هم بر اساس انطباق با موازین و معیارها ارزیابی می‌شوند، از این رو، باید این فرصت‌ها را مغتنم شمرد و قبل از اینکه ابزارهای مبتنی بر فناوری بلاک چین جهانی و همه گیر شوند کشور ما نیز لازم است در این زمینه پیش رو باشد و از فرصت‌هایی که امروزه در حال گسترش است استقبال آگاهانه و مدبرانه داشته باشد.
حسین عیوضلو – استادیار دانشگاه امام صادق
